Szanowni opiekunowie medyczni!
W związku z opublikowaniem Ustawy o niektórych zawodach medycznych publikujemy wpis, który ma na celu przybliżenie zapisów tego dokumentu.
Jest to z pewnością niezwykle istotna regulacja, która będzie określała kto może zostać opiekunem medycznym, zakres kompetencji czy rejestr zawodów medycznych. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Opiekunów Medycznych zabiegało o regulację ustawową zawodu od samego początku swojego powstania – czyli od 2017 roku.
- Kto może wykonywać zawód opiekuna medycznego?
Osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, korzysta z pełni praw publicznych, wykazuje znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego (lub złożyła oświadczenie o następującej treści: „Oświadczam, że władam językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu medycznego.” – w przypadku osób, które ukończyły kształcenie w innym kraju), posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu zdobyte w kraju lub w innym kraju uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie odrębnych przepisów oraz posiada wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. - Od kiedy można wykonywać zawód opiekuna medycznego?
Od momentu wpisu do Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. - Jaki jest koszt wpisu do Rejestru?
Opłata ta wynosi 100 zł. Zmiana danych jest bezpłatna. - Kiedy traci się uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego?
W przypadku utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych, pozbawienia praw publicznych, prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego. - Na czym polega wykonywanie zawodu opiekuna medycznego?
Na wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie medyczno-pielęgnacyjnym i opiekuńczym, prowadzenie zajęć na studiach umożliwiających uzyskanie wykształcenia niezbędnego do wykonywania danego zawodu medycznego lub w szkołach prowadzących kształcenie w danym zawodzie medycznym lub wykonywanie pracy na rzecz ustawicznego rozwoju zawodowego, prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych, których tematyka dotyczy danego zawodu medycznego, kierowanie pracą zawodową osób wykonujących dany zawód medyczny, zatrudnienie na stanowiskach administracyjnych, na których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej. - Zawód medyczny można wykonywać będąc zatrudnionym na podstawie jakiej umowy?
Na podstawie umowy o pracę, lub w ramach stosunku służbowego, lub na podstawie umowy cywilnoprawnej, lub w ramach wolontariatu (w zakładzie leczniczym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, jak również poza tym zakładem), lub jako przedsiębiorca będący podmiotem leczniczym, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, albo 6) jako przedsiębiorca niebędący podmiotem leczniczym. - Jakie są czynności zawodowe opiekuna medycznego?
Zostaną one dokładnie określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia – będą jednak one zgodne z podstawą programową. - Kto może posługiwać się tytułem „opiekun medyczny”?
Wyłącznie osoba, która została wpisana do Rejestru. Tytuł podlega ochronie prawnej – za używanie go przez osoby, które nie mają właściwych kwalifikacji i wpisu do rejestru przewidziana jest kara grzywny. - Czy opiekun medyczny może mieć dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta?
Osoba wykonująca zawód medyczny ma prawo wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń opieki zdrowotnej. - Co w przypadku odnośnie wątpliwości do zlecenia wykonania czynności?
W przypadku uzasadnionych wątpliwości odnoszących się do realizacji zlecenia wykonania danego świadczenia opieki zdrowotnej osoba wykonująca zawód medyczny ma prawo domagać się od zlecającego, aby uzasadnił potrzebę jego wykonania, a także ma prawo odmowy wykonania określonego świadczenia. Odmowę wykonania świadczenia opieki zdrowotnej osoba wykonująca zawód medyczny uzasadnia w dokumentacji medycznej i informuje o niej zlecającego. - Co jeśli chce powrócić do zawodu?
Osoba, która nie wykonywała zawodu medycznego przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierza podjąć jego wykonywanie, jest obowiązana przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia jego wykonywania wykonywać go pod nadzorem (lekarza, pielęgniarki lub opiekuna medycznego z co najmniej 5 letnim doświadczeniem zawodowym), którą wyznacza osoba kierująca podmiotem, w którym będzie wykonywała te czynności. - Czy muszę się rozwijać po zdobyciu dyplomu?
Tak. Ustawa przewiduje ustawiczny rozwój zawodowy, może być to realizowane w ramach kształcenia podyplomowego (szkolenie specjalizacyjne lub kurs kwalifikacyjny) lub doskonalenia zawodowego (kurs doskonalający lub samokształcenie). Będzie to polegało na zdobywaniu punktów za każdą formę doskonalenia w okresach 5 letnich, z których pierwszy rozpocznie się od początku roku, po którym osoba została wpisana do rejestru. Po zakończeniu tego okresu należy w ciągu 30 dni przesłać kartę rozwoju zawodowego do właściwego organu. - Jakie są formy samokształcenia i ile punktów edukacyjnych dają konkretne formy kształcenia?
Będzie to określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia. - Czy przysługuje mi dodatkowy, płatny urlop szkoleniowy?
Tak. W wymiarze do 6 dni roboczych rocznie. Jest on płatny jak urlop wypoczynkowy. - Czy ustawa określa odpowiedzialność zawodową?
Tak. Ustawa przewiduje utworzenie rzecznika dyscyplinarnego oraz Komisji Odpowiedzialności Zawodowej, która będą rozpatrywały wszelkie zgłoszone przypadki przewinień zawodowych. Dokładne postępowanie – najpierw czynności sprawdzające i wyjaśniające przez rzecznika oraz ewentualne dalsze prace w Komisji – opisane są w rozdziale 5 Ustawy. - Czy postępowania mogą być rozpoczęte w dowolnym terminie?
Postępowanie nie może być rozpoczęte, jeśli minęło więcej niż 3 lata od zdarzenia – bieg przedawnienia przerywa każda czynność rzecznika dyscyplinarnego. Karalność przewinienia mija po upływie 5 lat od zdarzenia. Jeżeli czyn stanowi jednocześnie przestępstwo albo wykroczenie, ustanie karalności przewinienia zawodowego następuje nie wcześniej niż ustanie karalności przestępstwa albo karalności wykroczenia. - Co grozi w ramach odpowiedzialności zawodowej?
Kary, które może zarządzić Komisja Odpowiedzialności Zawodowej to: upomnienie, nagana, kara pieniężna (łącznie z innymi karami, w wysokości od jednokrotnego do trzykrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę), zawieszenie uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego na okres do 5 lat, pozbawienie uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego. - Kto będzie zasiadał w Komisji Odpowiedzialności Zawodowej?
Komisja składa się z członków powoływanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia na 4-letnią kadencję, po 4 przedstawicieli osób wykonujących dany zawód medyczny, 4 przedstawicieli osób, o których mowa w art. 1 ust. 2, oraz 8 przedstawicieli ministra właściwego do spraw zdrowia. - Jakie kwalifikacje należy posiadać by wykonywać zawód opiekuna medycznego?
1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2021 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny lub
2) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny, lub
3) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2021 r. kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie i uzyskanie świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie lub certyfikatu kwalifikacji zawodowej, lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie opiekun medyczny, lub dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny, lub
4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego opiekun medyczny lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie opiekun medyczny, lub
5) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2012 r. zasadniczej szkoły zawodowej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie opiekun medyczny. - Ukończyłem kurs online, czy mogę pracować jako opiekun medyczny?
Kurs online nie spełnia wymogów określonych w Ustawie o niektórych zawodach medycznych i nie daje podstaw do wykonywania zawodu opiekuna medycznego. Osoba dokumentem ukończenia kursu online nie uzyska wpisu do rejestru zawodów medycznych, nie będzie mogła zostać zatrudniona jako opiekun medyczny i w przypadku bezprawnego używania tytułu „opiekun medyczny” podlega grzywnie. - Kiedy ustawa wchodzi w życie?
Ustawa wchodzi w życie po 6 miesiącach od ogłoszenia – czyli 26.03.2024. - Kiedy muszę się wpisać do rejestru zawodów medycznych?
Osoby, które spełniają warunki do wykonywania zawodu opiekuna medycznego, muszą złożyć wniosek o wpis do rejestru w ciągu pół roku od wejścia w życie ustawy – mniej więcej do 25.09.2024. - Czy będę mógł wykonywać zawód opiekuna medycznego bez wpisu do rejestru?
Nie będzie to możliwe. Osoby, które mają kwalifikacje na dzień wejścia w życie ustawy, będą musiały się zarejestrować w ciągu pół roku od wejścia w życie Ustawy lub będą mogły wykonywać zawód opiekuna medycznego przez rok od wejścia w życie ustawy, bez konieczności wpisu. - Kiedy powstanie rejestr zawodów medycznych?
Powinien być dostępny w momencie wejścia w życie ustawy, przed wejściem w życie ustawy rejestracja nie jest możliwa. Gdy pojawi się możliwość rejestracji będziemy informować o tym jak to zrobić. - Czy którąś z czynności, która jest w podstawie programowej, będę mógł wykonywać tylko po wejściu w życie Ustawy o niektórych zawodach medycznych?
Nie. Opiekun medyczny może wykonywać wszystkie czynności, których był uczony. Gdyby brak ustawy zabraniałby wykonywania którejś czynności oznaczałoby, że opiekun medyczny bez ustawy nie może wykonać żadnej czynności, a nie tylko jednej wybranej. - Ukończyłem kształcenie w „starym systemie” (kwalifikacje Z.4, MS.03, MED.3), jak mogę uzyskać kwalifikacje równoważne do MED.14?
Osoby, które uzyskały kwalifikacje do wykonywania zawodu opiekuna medycznego w toku kształcenia rozpoczętego przed dniem 1 września 2021 r. i zrealizowały „Program kursu kwalifikacyjnego dla opiekunów medycznych uzupełniającego w zakresie kwalifikacji MED.14 Świadczenie usług medyczno-pielęgnacyjnych i opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej” opracowanego w ramach projektu „Rozwój kompetencji zawodowych i kwalifikacji opiekunów medycznych odpowiadających na potrzeby epidemiologiczno-demograficzne kraju”, uzyskują uprawnienia do wykonywania czynności zawodowych takie same jak osoby, które rozpoczęły kształcenie w zawodzie opiekun medyczny po dniu 31 sierpnia 2021 r. w szkole policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskały dyplom zawodowy w tym zawodzie.
Nie jest zatem możliwe, by uzyskać te kompetencje przez inny kurs, niż kurs kwalifikacyjny organizowany przez MZ/CMKP. - Ukończyłem kształcenie w kwalifikacji Z.4, MS.03 lub MED.3 i nie mam ukończonego kursu kwalifikacyjnego. Czy mogę uzyskać wpis do rejestru?
Tak. Wymagane jest posiadanie uprawnień do wykonywania zawodu zgodnych z Ustawą. Nie ma znaczenia w ramach której kwalifikacji odbyło się kształcenie. Będzie to miało jednak znaczenie jeśli chodzi o zakres czynności – osoby bez kwalifikacji MED.14 lub kursu kwalifikacyjnego nie będą mogły m.in. pobierać krew i materiały do badań. - Mam ukończony Kwalifikacyjny Kurs Zawodowy i nie mam średniego wykształcenia. Czy mogę uzyskać wpis do rejestru i pracować jako opiekun medyczny?
Tak. KKZ jest jedną z kwalifikacji, które należy posiadać by pracować jako opiekun medyczny. - Nie mam ukończonego kursu kwalifikacyjnego/kwalifikacji MED.14, czy pracodawca może zdegradować mnie z tego powodu?
Nie. Jeżeli posiadasz kwalifikacje do wykonywania zawodu zgodne z Ustawą (nie ma tu znaczenia w jakiej kwalifikacji) to możesz pracować jako opiekun medyczny.
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Opiekunów Medycznych będzie monitorowało wprowadzanie Ustawy o niektórych zawodach medycznych w życie. W przypadku dodatkowych pytań prosimy o kontakt – będziemy aktualizować listę.