Zarząd Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Opiekunów Medycznych od początku swojego istnienia zabiegał o ustawową regulację zawodu opiekuna medycznego. Jesteśmy coraz bliżej wprowadzenia regulacji, które zagwarantują nową jakość pracy opiekunów medycznych i pielęgniarek, ale przede wszystkim poprawią bezpieczeństwo pacjentów oraz jakość ich opieki. Zarząd OSOM popiera projekt Ustawy o niektórych zawodach medycznych skierowanej do Sejmu i ma nadzieję na jak najszybsze przyjęcie projektu.
1. Ustawa zapewni, że tylko osoby właściwie kształcone będą mogły pracować na stanowisku opiekuna medycznego. Obecnie, chociaż zgłosiliśmy to do UOKIK wciąż jeszcze są na rynku firmy, które oferują kursy online opiekuna medycznego. Kursy, które nie są tworzone na podstawie podstawy programowej, które nie oferują zajęć praktycznych, a „egzamin końcowy” można rozpocząć tego samego dnia i podejść do niego nieskończoną ilość razy. Niestety wiemy z doświadczenia, że niektórzy pracodawcy przyjmowali osoby bez właściwego wykształcenia, co stanowiło zagrożenie bezpieczeństwa pacjentów. Przykładem może być chociażby Szpital Uniwersytecki w Krakowie, który na początku 2021 zmienił stanowiska sanitariuszom, którzy zakupili taki kurs, na opiekuna medycznego i prawdopodobnie zgłosił osoby te do dodatku covidowego (przysługiwał on tylko pracownikom medycznym – niestety szpital nie odniósł się do tego, ale pracownicy potwierdzili, że tak było).
2. Ustawa jednoznacznie sankcjonuje zawody jako samodzielne zawody medyczne. Do tej pory status zawodu medycznego wynikał z zapisów Ustawy o działalności leczniczej. Powoduje to dość liberalne podejście pracodawców do zapisów prawa, chociażby w kwestii dodatków przysługujących personelowi medycznemu. Chociaż w tej kwestii Ministerstwo Zdrowia wielokrotnie wydawało opinie wskazujące, że m. in. Opiekun medyczny jest zawodem medycznym, to są jeszcze pracodawcy, którzy nie uznają opiekunów medycznych jako zawodu medycznego, przez co nie wypłacają ustawowych dodatków dla zawodów medycznych za pracę w godzinach nocnych i świątecznych. Przykładem jest chociażby Szpital Powiatowy w Sochaczewie, który chociaż mógł, nie zgłosił opiekunów medycznych do dodatków covidowych dla personelu medycznego, gdyż nie uznał opiekunów medycznych za zawód medyczny, wbrew interpretacjom prawnym.
3. Czynności danego zawodu medycznego może wykonywać tylko ten zawód. Niestety pracodawcy nadal starają się obejść zapisy Ustawy o minimalnym wynagrodzeniu w podmiotach leczniczych. W przypadku opiekuna medycznego jest to zmiana nazwy stanowiska na inne, bez zmiany zakresu obowiązków. Sytuacja taka miała miejsce chociażby w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, gdzie 84 opiekunkom medycznym została zmieniona nazwa stanowiska na „asystent pacjenta” bez zmiany zakresu obowiązków. Zmiana ta dotyczyła zatem tylko i wyłącznie obniżenia wynagrodzenia – „asystentowi pacjenta” można płacić mniej niż opiekunowi medycznemu, jednocześnie pracodawca nie wprowadził żadnej innej zmiany poza obniżeniem wynagrodzenia. Zdarza się również, że opiekunowie medyczni zatrudnieni są na stanowisku salowa/sanitariusz i łączą czynności tych zawodów z czynnościami opiekuna medycznego. To kolejny przykład oszczędności kosztem bezpieczeństwa pacjenta. Taka sytuacja powoduje, że nie da się poświęcić pacjentom całego czasu pracy, jak również jest to sprzeczne z profilaktyką zakażeń wewnątrzszpitalnych – osoby sprzątające nie mają czasu na przebranie się po sprzątaniu powierzchni i w tym samym ubiorze opiekują się pacjentami. Takie sytuacje są wciąż możliwe z powodu braku ustawowego uregulowania zawodu opiekuna medycznego. Wprowadzenie zapisów ustawy w życie pozwoli na polepszenie warunków pracy opiekunów medycznych (właściwe wynagrodzenie, wykonywanie czynności tylko opiekuna medycznego) ale przede wszystkim poprawi jakość opieki (więcej czasu bezpośrednio na opiekę nad pacjentem).
4. Określony zakres kompetencji. Ustawa wprowadza katalog czynności danego zawodu i chroni tytuł zawodowy. Oznacza to, że czynności te będzie mógł wykonywać tylko dany zawód medyczny. Pomoże to na uporządkowanie zakresów obowiązków i pozwoli na to, by czynności opiekuna medycznego wykonywał tylko właściwie do tego opiekun medyczny, nie będzie to wykonywane z powodu oszczędności przez inne zawody.
5. Wprowadzenie jasnej odpowiedzialności zawodowej. Do tej pory odpowiedzialność zawodowa, chociaż wydawała się oczywista, nie zawsze dla niektórych była tak jasna. Problematyczny tu był „Katalog czynności wykonywanych przez opiekuna medycznego na zlecenie i pod nadzorem pielęgniarki” stworzony przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych. Chociaż nie ma on mocy prawnej, jest niepełny (brakuje podstawowych czynności jak karmienie pacjenta) to dodatkowo sugerował, że pielęgniarka ma przejąć odpowiedzialność za wykonywane przez opiekuna medycznego czynności. Powodowało to, że niektóre pielęgniarki nie chciały dopuścić opiekunów medycznych na oddziały z obawy właśnie o to – że będą musiały ponosić odpowiedzialność. Chociaż jest to absurdalne, to jednak nadal istnieje taka obawa. Ustawa jednoznacznie ureguluje tę kwestię.
6. Wprowadzenie rozwoju ustawicznego. Medycyna stale się rozwija, dlatego niezwykle ważny jest stały rozwój. W naszej opinii wprowadzenie konieczności rozwoju zwiększa bezpieczeństwo pacjentów i jakość ich opieki. Dodatkowy urlop szkoleniowych to narzędzie, które dodatkowo zachęci do poszerzania swojej wiedzy.
7. Rejestr zawodów medycznych. Do tej pory stwierdzenie ilu opiekunów medycznych jest zatrudnionych w systemie jest prawie niemożliwe. Wprowadzenie rejestru da znacznie lepsze możliwości śledzenia losów osób, które posiadają kwalifikacje w zawodzie i ile ich pracuje w systemie. Rejestr daje gwarancję, że osoby które są w nim zapisane, mają właściwe kwalifikacje do wykonywania zawodu. To gwarancja profesjonalizmu i właściwej jakości opieki nad pacjentem.
W imieniu zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Opiekunów Medycznych liczymy na parlamentarną jednomyślność – chcemy nowej jakości dla naszego zawodu!