Czy rzeczywiście zmniejszyło się zainteresowanie zawodem opiekuna medycznego?

Kolejne interpelacje poselskie dotyczące systemu kształcenia opiekunów medycznych przynoszą ciekawe informacje.

W pierwszej kolejności warto zauważyć kto jest autorem tych interpelacji. Zostały one stworzone w całości przez Koalicję „Na pomoc niesamodzielnym” i w wielu miejscach zawierają niewłaściwe informacje, które wcześniej już staraliśmy się prostować, jednak nasze pisma pozostały do tej pory bez żadnej odpowiedzi ze strony Zarządu. Pomijanie głosu środowiska opiekunów medycznych było jednym z powodów, dla którego zrezygnowaliśmy z członkostwa w Koalicji.

Dalej warto zauważyć, że Koalicja w pisanych interpelacjach nie działa na rzecz poprawy warunków pracy opiekunów medycznych lub jakości opieki, a wyłącznie by uwstecznić system kształcenia opiekunów medycznych który niedawno został rozwinięty, a jeszcze żaden rocznik nie zakończył kształcenia. Zatem nie ma nawet możliwości oceny skutków tych zmian oraz różnicy w zainteresowaniu kształceniem określonej ilością dyplomów zawodowych.

Nie jest prawdą, że kształcenia opiekuna medycznego zostało ograniczone do kształcenia dziennego lub wieczorowego. Nie istnieje coś takiego jak wieczorowa forma kształcenia w szkole policealnej – określa to Prawo Oświatowe (art 18.2a – „a w branżowej szkole II stopnia i szkole policealnej – kształcenie może odbywać się w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej.”). Kierunek opiekun medyczny nauczany jest w formie dziennej lub stacjonarnej. Wprowadzenie formy stacjonarnej oznacza, że kształcenie może być prowadzone przez 3 dni w tygodniu, a nie jak w przypadku formy dziennej przez 5 dni w tygodniu. Jest to zmiana, którą postulowało środowisko opiekunów medycznych.

Nie zgadzamy się również ze stwierdzeniem o zmniejszonym zainteresowaniu kształceniem, co miałoby sprawić, że szkoły nie uruchamiają tego kierunku lub wręcz zmuszone są zakończyć działalność. Jako Zarząd jesteśmy w stałym kontakcie z placówkami kształcącymi w zawodzie, osoby zasiadające w Zarządzie są też nauczycielami praktycznej nauki zawodu i żadna ze szkół nie zaobserwowała drastycznego spadku zainteresowania. Owszem spadek zainteresowania wystąpił, ale przede wszystkim wśród osób, które chciały zapisać się na listę słuchaczy z zupełnie innych powodów (jak utrzymanie renty socjalnej), a nie by uczyć się i pracować w zawodzie.

Obecnie więcej osób wybiera świadomie ten kierunek. Kierunek ten wciąż jest jednym z najpopularniejszych w szkołach policealnych. Nie znamy żadnej szkoły, która kształciła opiekunów medycznych w ubiegłych latach i nie uruchomiła kształcenia we wrześniu 2021, nie dotarły do nas takie sygnały od słuchaczy, nauczycieli czy dyrektorów szkół. Informacje dotyczące tego, że szkoły nie uruchomiły kształcenia dotarły do nas jedynie dzięki interpelacjom poselskim, a i tak w formie, która uniemożliwia zidentyfikowanie szkół i weryfikację skali problemów.

Nie jest też prawdą, jakoby podstawa programowa i zmieniona formuła zmusiła niektóre placówki do zamknięcia swojej działalności. Na początku tego roku Polska Szkoła Opiekunów Medycznych zakończyła swoją działalność. Warto jednak zauważyć, że szkoła nigdy nie rozpoczęła naboru na kształcenie w nowej formie. Zatem nigdy nie zweryfikowała nawet, czy będzie zainteresowanie kształceniem w nowej formie w tej szkole. PSOM było też jedyną szkołą policealną w Polsce w całości opartą o kierunek opiekuna medycznego, podczas gdy w Olsztynie istnieje 7 placówek kształcących w zawodzie. Bardziej prawdopodobne jest zatem, że nie wytrzymała ona konkurencji ze strony innych szkół. Gdyby jednak była zainteresowana dalszą działalnością to z pewnością przynajmniej rozpoczęłaby nabór i dopiero wtedy (jeśli nie byłoby chętnych) zakończyłaby działalność.

Czy jednak rzeczywiście nastąpił dramatyczny spadek zainteresowania kształceniem w zawodzie opiekuna medycznego, który sprawił, że „część szkół nie otworzyła tego kierunku”?

Ciekawych danych w tym kontekście dostarcza odpowiedź na interpelację. Czy dowody anegdotyczne mają przełożenie na rzeczywistość?

Jak się okazuje dowody anegdotyczne kolejny raz są oderwane od rzeczywistości…

Zgodnie z danymi z Ministerstwa Edukacji i Nauki w roku szkolnym 2020/2021 istniało 438 szkół kształcących w zawodzie opiekuna medycznego. W roku szkolnym 2021/2022 tych szkół było już 454. Zatem po zmianie systemu kształcenia przybyło 16 szkół kształcących w zawodzie opiekuna medycznego!

Czy byłoby to możliwe, gdyby część szkół nie otworzyła tego kierunku?

W kontekście kształcenia warto zestawić ze sobą jeszcze inne dane – dane dotyczące ilości osób, które uzyskały kwalifikacje zawodowe.

Zgodnie z danymi z MEiN w roku szkolnym 2020/2021 naukę rozpoczęło 18 663 osób. Ile z nich zdobyło dyplom zawodowy? 6731. Czyli tylko ok. 1/3 osób, które rozpoczęły naukę realnie zdobywa dyplom zawodowy.

Z naboru wiosennego w roku szkolnym 2019/2020, gdzie naukę rozpoczęło 10 463 osób dyplom zawodowy zdobyło 2016 osób! W roku szkolnym 2019/2020 (nabór jesienny) naukę rozpoczęło 16 897 osób, a dyplom zdobyło 4747 osób.

Podobny trend można zauważyć w innych latach.

Oznacza to, że chociaż kierunek notował ogromne zainteresowanie to większość słuchaczy (nawet 70%!) nigdy nie podchodziła do egzaminu zawodowego. O tym niestety Koalicja, która walczy nie o ilość osób które zdobywa dyplom zawodowy, a o ilość osób które rozpoczyna kształcenie (a za które szkoły otrzymują dofinansowanie), całkowicie zapomina.

I chociaż obecny nabór był niższy niż poprzedni (naukę rozpoczęło 13 896 osób – średnio prawie 31 osób na każdą szkołę) to spadek zainteresowania zawodem będzie można określić dopiero w momencie gdy zestawi się to z ilością osób, które zdobyły dyplom zawodowy – bo tylko te osoby mogą podjąć zatrudnienie. I na tych osobach powinno nam najbardziej zależeć, a nie na zwiększaniu ilości osób, które rozpoczną kształcenie i nigdy nie podejdą do egzaminu zawodowego. Zmiany w kształceniu mogą zwiększyć ilość osób, które świadomie wybierają ten zawód, przez co chociaż zmniejszy się ilość słuchaczy to zwiększy się ilość osób które co roku zdobywają dyplom zawodowy, czyli osób które realnie mogą wejść na rynek pracy.

Na obecną chwilę nie ma podstaw do zmian w systemie kształcenia opiekunów medycznych, konieczność tychże można będzie ocenić dopiero gdy chociaż jeden rocznik zakończy kształcenie w nowym systemie.

Źródła:

https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=32285&view=null

Egzamin zawodowy – CKE (sprawozdania z wyników egzaminów zawodowych)