W związku z pojawiającymi się pytaniami o to, czy opiekun medyczny pracujący w DPS może podawać leki, zwróciliśmy się do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z prośbą o interpretację w tym zakresie.
Zgodnie z odpowiedzią:
„Zgodnie z ww. podstawą programową nabywa on kwalifikacje do pomagania osobie chorej i niesamodzielnej w przyjmowaniu leków zleconych przez lekarza różnymi drogami (doustnie, przez skórę i na błony śluzowe), a w przypadku osób, które nie są w stanie samodzielnie przyjąć leku, również podaje go bezpośrednio do ust lub na skórę, bez naruszania powłok skórnych.
Mając na uwadze powyższe, opiekun medyczny pomaga osobie chorej
i niesamodzielnej w przyjmowaniu leków, a w przypadku osób, które nie są w stanie samodzielnie przyjąć leku, również podaje go bezpośrednio do ust.
Podkreślenia wymaga fakt, iż podawanie leków nie jest wyłącznie czynnością techniczną, ale łączy się z koniecznością obserwacji podopiecznego, jego reakcji na podane leki i reagowaniem w przypadku działań niepożądanych. Ponadto, leki powinny być podawane zgodnie z zaleceniem lekarza, które to zalecenia opiekun powinien otrzymać w formie pisemnej, a po przygotowaniu i rozdzieleniu przez pielęgniarkę leków, zgodnie z zaleceniami lekarza, opiekun medyczny może pomóc osobie niesamodzielnej w przyjęciu leku. Realizowanie przedmiotowych zadań przez opiekuna medycznego winno odbywać się przy współpracy z zespołem terapeutycznym.”
Zatem:
- Opiekun medyczny może podać leki osobie niesamodzielnej, zgodnie z zaleceniem lekarza, które powinien otrzymać w formie pisemnej,
- Jeżeli pielęgniarka rozkłada leki opiekun medyczny może wyłącznie pomóc w przyjęciu leków, rozłożone przez pielęgniarkę leki może podać tylko ona,
- Opiekun medyczny może podać wyłącznie leki bez naruszania powłok skórnych, zatem nie może podawać leków w formie iniekcji (np. insulina),
- Nie ma znaczenia, czy opiekun medyczny był kształcony przed 2019 rokiem czy później.
Komentarz OSOM:
Przy podawaniu leków istotnym jest przestrzeganie zasady, zgodnie z którą osoba która rozkłada leki również je podaje. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której jedna osoba rozkłada leki, a inna je podaje – niezależnie czy leki rozkłada pielęgniarka, a podaje opiekun medyczny, czy opiekun medyczny rozkłada je dla opiekuna medycznego z innej zmiany.
Taki sposób działania może stanowić zagrożenie dla pacjenta – osoba która rozkłada leki nie ma możliwości sprawdzenia czy rzeczywiście zostały podane, jak również czy zostały podane właściwej osobie, podobnie jak osoba podająca leki nie ma możliwości zweryfikowania czy podaje właściwe leki, w dawce zgodnej z zaleceniem lekarza i właściwej osobie.
Podawanie leków w formie iniekcji (niezależnie czy domięśniowo, podskórnie czy dożylnie) może być dokonywane wyłącznie przez lekarza, pielęgniarkę lub ratownika medycznego zgodnie z ich kompetencjami.
Podanie leków powinno być odnotowane w dokumentacji pacjenta.
Pełna treść odpowiedzi wraz z pismem przewodnim dostępna jest pod linkiem:
http://opiekunmedyczny.org/wp-content/uploads/2021/01/KW_526022_DPS_plik7.pdf
Aktualizacja 16.01.2020
Na stronie sip.lex.pl pojawiła się interpretacja prawna:
Czy opiekun medyczny w DPS może podać pacjentom leki, np. pod nadzorem pielęgniarki? (lex.pl)