Stanowisko OSOM w sprawie zwiększenia kompetencji opiekuna medycznego

Federacja Szpitali Polskich, Ogólnopolski Związek Zawodowych Pielęgniarek i Położnych oraz Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych przedstawiła Ministrowi Zdrowia swoje stanowisko w zakresie zwiększenia kompetencji opiekuna medycznego.

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Opiekunów Medycznych odpowiedziało na te stanowiska, oraz przesłało swoje uwagi do Ministra Zdrowia. W naszym stanowisku zapisaliśmy m.in.:

Uważamy, że decyzje dotyczące opiekuna medycznego nie mogą być podejmowane wyłącznie przez środowisko pielęgniarskie i powinny obejmować konsultacje z opiekunami medycznymi.

Stanowczo sprzeciwiamy się sugestiom, jakoby zwiększenie kompetencji opiekuna medycznego miało stanowić „źródło powstawania niekorzystnych zdarzeń medycznych, których w czasach pandemii powinniśmy się wystrzegać”.

Nie zgadzamy się z sugestią, jakoby celem miało być „przekształcenie tego zawodu w pielęgniarki”. Zasadniczym celem zawodu opiekuna medycznego jest zaspokajanie podstawowych potrzeb pacjenta i przejęcie tych czynności od pielęgniarek, tak by mogły skupić się na specjalistycznych czynnościach, które wymagają długotrwałego kształcenia.

Nie zgadzamy się również z propozycją, by rozpocząć konsultacje na temat wprowadzenia nowego zawodu medycznego – asystenta pielęgniarskiego. Debata ta miała już miejsce podczas tworzenia Polityki wieloletniej Państwa na rzecz pielęgniarstwa i położnictwa i została negatywnie oceniona. Rezultatem debaty był zapis o konieczności lepszego włączenia opiekunów medycznych.

Zgadzamy się z koniecznością pilnego uregulowania statusu zawodu opiekuna medycznego oraz rozgraniczenia kompetencji opiekuna medycznego od kompetencji pielęgniarek. Z pewnością potrzebne są właściwe regulacje, które unormują kwestię współpracy pomiędzy zawodami, jak również kwestię odpowiedzialności. Zapewnienie obowiązku zatrudniania opiekunów medycznych we wszystkich stacjonarnych podmiotach leczniczych jest również działaniem, które zwiększy jakość opieki nad pacjentem (większa ilość personelu sprawującego opiekę) jak również odciąży pielęgniarki i umożliwi skupienie się na bardziej specjalistycznych czynnościach. Stąd też rozdzielenie kompetencji spowodowało by, że pielęgniarki nie sprawowały by już podstawowej opieki nad pacjentami, rolę w tym zakresie przejąłby całkowicie opiekun medyczny. By jednak móc to osiągnąć potrzebna jest ustawa regulująca zawód opiekuna medycznego (wiemy, iż powstaje projekt ustawy o innych zawodach medycznych), jego umiejscowienie
w systemie ochrony zdrowia oraz relacje wobec pozostałego personelu medycznego. Niezbędna byłaby również nowelizacja ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej, tak by odpowiadała na rzeczywiste potrzeby nowych regulacji.

Zgodnie z propozycjami zwiększenia kompetencji, np. o pobieranie materiałów do badań, umożliwi to nie tylko lepsze włączenie opiekunów medycznych do systemu, większe zainteresowanie zawodem, ale i również odciążenie pielęgniarek, ratowników medycznych, a także techników analityki medycznej i diagnostów laboratoryjnych. Personel ten mógłby dzięki temu poświęcić więcej czasu na wykorzystywanie swoich specjalistycznych kompetencji w pozostałych obszarach opieki zdrowotnej nad pacjentem. Pobieranie materiału do badań laboratoryjnych, nie jest ani wyłączną ani kluczową kompetencją personelu pielęgniarskiego. Nie wymaga także kształcenia na poziomie studiów wyższych, czego przykładem są liczni reprezentanci zawodu pielęgniarek, położnych czy ratowników medycznych lub techników analityki medycznej, będących absolwentami liceów medycznych czy szkół policealnych, wykonując te czynności nie mniej profesjonalnie jak Ci, którzy ukończyli kształcenie na poziomie studiów wyższych.

Opiekunowie medyczni mieli już możliwość wykorzystania swojego potencjału w zakresie fazy preanalitycznej badań laboratoryjnych, gdy od niemalże początku epidemii pobierali wymazy do badań na obecność wirusa SARS-CoV-2. Wiele krajów z sukcesem wprowadziło zawód flebotomisty, często na podbudowie zawodu tożsamego do opiekuna medycznego. Nie spowodowało to zaniknięcia zawodu pielęgniarki, wręcz przeciwnie – w związku ze zwiększeniem poziomu specjalizacji, rozwojem kompetencji pielęgniarskich w kierunku bardziej specjalistycznych, spowodowało, że zapotrzebowanie na ich pracę jeszcze bardziej wzrosło, a wraz z tym poprawie uległy warunki ich pracy i płacy.

Rozszerzenie kompetencji opiekuna medycznego nie tylko nie jest sprzeczne z Polityką wieloletnią Państwa na rzecz pielęgniarstwa i położnictwa, ale całkowicie z nią zgodne. Obszar V, działanie 3 obejmuje: Poszerzenie wiedzy i umiejętności zawodowych opiekuna medycznego w celu dostosowania ich do potrzeb pacjentów (m.in. psychiatria, geriatria, pediatria, neurologia), a działanie 4: Wprowadzenie nowego zawodu (dwukwalifikacyjnego), w którym pierwsza kwalifikacja będzie tożsama z kwalifikacją wyodrębnioną w zawodzie opiekun medyczny.

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Opiekunów Medycznych, jako organizacja zrzeszająca i reprezentująca opiekunów medycznych wyraża gotowość do współpracy w celu realizacji zapisów Polityki.

Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią stanowiska wysłaną do Ministerstwa Zdrowia, oraz odpowiedź na stanowiska Federacji Szpitali Polskich, Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, które w dniu dzisiejszym zostały wysłane do rzeczonych instytucji.